In Beilen zit een zogeheten kavelversnipperaar betaalbare woningbouw in de weg. De gemeente Midden-Drenthe broedt op een list om de grondhandelaar buiten spel te zetten.
Dat zegt wethouder en locoburgemeester Rico Schans (Gemeentebelangen) van de gemeente Midden-Drenthe. Schans doelt op het woningbouwplan aan de oostkant van Beilen richting de buurtschap Alting. ,,We zijn aan het kijken hoe Beilen kan uitbreiden. Een van de opties is Alting. Maar ook daar zit in een puntje een compleet versnipperde kavel.”
Midden-Drenthe wil tot 2030 zo’n 1700 nieuwe woningen bouwen, waarvan de meeste rond Beilen. De gemeente heeft inmiddels twee locaties aangewezen als kansrijk voor woningbouw: Smalbroek ‘naast’ de A28 in het zuidwesten en Alting dus, aan de oostkant van het voormalige Domo-dorp.
Uit onderzoek van Dagblad van het Noorden blijkt dat in Alting de Vierkant Groep Projecten van Sietse Wiekens uit Groningen enkele jaren geleden een perceel landbouwgrond aankocht dat nu in beeld is voor woningbouw.
‘Prijsopdrijving door kavelversnipperaar’
Dat bedrijf heet inmiddels Vierkant Projecten . Het is sinds 2017 in handen van de 49-jarige Matthieu Pasveer, die eerder met Wiekens samenwerkte. Vierkant hakte het perceel in negentien kadastrale mootjes en verkocht die lapjes grond door aan particuliere beleggers. Notariskantoor Lambeck Harms in Groningen zorgde voor de aktes van levering.
Zo verkocht Groninger grondhandelaar Wiekens in 2018 een lapje van 500 vierkante meter aan een in Turijn wonende Nederlander die er 17.000 euro voor neertelde. Omgerekend is dat 34 euro per vierkante meter, ruim vijfmaal hoger dan de gemiddelde prijs van landbouwgrond.
Een versnipperaar als Vierkant werkt volgens wethouder Schans prijsopdrijving in de hand. Daardoor wordt het voor de gemeente Midden-Drenthe veel duurder om de grond aan te kopen. ,,Op de kavels die niet versnipperd zijn hebben we de wet voorkeursrecht gemeente opgelegd”, zegt Schans. ,,Maar op die – door Vierkant, red. – versnipperde lapjes grond niet. We kunnen als gemeente het bestemmingsplan desnoods zo maken dat die negentien kavels niet van bestemming veranderen, maar gewoon landbouwgrond blijven. We zijn nog aan het onderzoeken wat het beste is.”
Pionier postzegelpercelen zit ook in Westerbork
De gemeenteraad stemde eind vorig jaar in met het vestigen van het gemeentelijk voorkeursrecht op de geplande locaties. Dat houdt in dat als een eigenaar grond wil verkopen, zij de grond eerst aan de gemeente moet aanbieden. Grondeigenaren in Alting en Smalbroek zijn daarover per brief geïnformeerd. Eigenlijk wilde Schans al dat er v oor 2023 was gestart met de uitbreiding. Maar onder meer de aanwezigheid van versnipperaars op de gewenste woningbouwlocaties vertraagden de boel.
Ook de pionier van kavelversnippering in Nederland, Anthony D. Pieters uit Blaricum, kocht in de gemeente Midden-Drenthe verschillende landbouwgronden.
Zijn grootste aankoop betrof in 2007 een perceel van 11,9 hectare – bijna dertig voetbalvelden – van de in Westerbork geboren Frederik en Aaltje Hiddingh. Pieters kocht het van hen voor 485.000 euro, ofwel 4 euro per vierkante meter. Die grond ligt aan de Gagelmaat in Westerbork en het vakantiepark De Timmerholt.
Pieters splitste zijn aankoop in kadastrale brokjes, waarna hij het als ‘strategisch gelegen warme’ grond binnen twee jaar doorverkocht aan tientallen particuliere beleggers voor 20 euro per vierkante meter, het vijfvoudige van wat de versnipperaar ervoor betaalde.
Pieters woont inmiddels in de Zuidspaanse jetsetstad Marbella. Op door hem verkochte kansrijke kavels aan de Gagelmaat worden 15 jaar later nog steeds geen huizen gebouwd.
‘Kansloze exercitie voor versnipperaar’
,,De Gagelmaat, tja”, zegt wethouder Schans. ,,Dat lijkt een soort kansrijke locatie. Het ligt tussen een recreatiepark en woningbouw in, aan de rand van het dorp. Maar is een kansloze exercitie. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat we daar als gemeente plannen voor gaan maken om woningbouw mogelijk te maken.”
Schans vindt dat mensen die daar speculeren op een andere bestemming het ‘voor zich zelf verpesten’. ,,Het is een gevaarlijke manier van je geld investeren. Geholpen door de kavelversnipperaars, die met mooie praatjes mensen bewegen om zo’n kaveltje te kopen voor veel te veel geld. Dood en doodzonde van je geld.”
Volgens de wethouder belt ‘af en toe belt zo’n kaveltjeseigenaar met de gemeente of er al iets op til staat’. ,,Alleen de versnipperaar heeft er voordeel van”, zegt Schans. ,,Die heeft landbouwgrond goedkoop gekocht en verkoopt het tegen veel te hoge prijzen door, de prijs gaat zes tot soms wel acht keer over de kop.”
De wethouder noemt grondspeculatie in plattelandsgebieden ‘vrij zinloos’. ‘’Ik kan me nog voorstellen dat het aan de rand van grote steden een grotere kans van slagen heeft om er nog iets mee te verdienen.”
Wat vinden grondhandelaar en kavelversnipperaar?
Matthieu Pasveer van Vierkant Projecten vindt het ‘belachelijk’ dat Midden-Drenthe de negentien kavels buiten het woningbouwplan wil houden. ,,Mij duperen ze niet. Maar de kopers wel. En de mensen die er graag willen wonen.”
Pasveer noemt het onzin dat je versnipperde kavels niet goed kunt ontwikkelen, zoals de gemeente stelt. Volgens hem lukt het de gemeente niet om alle kaveleigenaren aan te schrijven en is dat een deel van het probleem. ,,Dat heeft een projectontwikkelaar uit Groningen wél gedaan. Die maakt van die verkavelde grond weer een collectief, wil het kopen en wil er woningen bouwen.”
De grondhandelaar uit Groningen meent dat ook voor de gemeente die landbouwgronden een verdienmodel zijn. ,,En nu wij een kansrijke locatie hebben aangekocht en in kavels hebben doorverkocht, en onze kopers dus geluk hebben dat ze er aan verdienen, dan mag dat niet?”
Pieters versnipperde grond in Westerbork. Hij liet eerder al tegen Dagblad van het Noorden weten dat hij het te gemakkelijk vindt om hem te vragen op welke van zijn stukjes snippergrond al huizen zijn gebouwd. ,,Ieder stukje land in Nederland is ooit van bestemming veranderd. Alle grond waar nu woningen op zijn gebouwd, was eerder vaak landbouwgrond. En soms duurt het even.”
Serie over grondspeculanten
Dagblad van het Noorden dook de afgelopen periode in de wereld van grondspeculatie. In een vierdelige serie belichten we verschillende kanten van de handel in potentiële stukjes bouwgrond door zogenoemde ‘kavelversnipperaars’. Vandaag aflevering twee: hoe de gemeente Midden-Drenthe grondspeculanten buitenspel wil zetten.
